بررسی جایگاه منصب مهرداری در آستان قدس رضوی از دورۀ صفوی تا قاجار

Authors

آمنه موسوی کارشناس اسناد آستان قدس رضوی

شهربانو دلبری استادیار تاریخ تمدن اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد ، مشهد، ایران

Abstract:

منصب مهرداری از مشاغل مهم دیوانی در تشکیلات اداری آستان قدس رضوی تا پایان دورۀ قاجار بوده‌است. مهرداران از معتمدان متولیان آستان قدس محسوب می‌شدند. با رواج امضاء در دورۀ پهلوی شغل مهرداری منسوخ شد. هدف: این پژوهش با استناد به اسناد آستان قدس رضوی به بررسی پایگاه اجتماعی، فرهنگی، علمی و اقتصادی مهردار به‌عنوان یک شغل مهم دیوانی، و نحوۀ انتصاب و شرح وظایف و تعداد مهرداران آستانه و میزان پرداخت مواجب به آن‌ها، القاب آن‌ها و… در سه دورۀ صفوی، افشار و قاجار می‌پردازد. روش/ رویکرد پژوهش: این مقاله با روش تحقیق کتابخانه‌ای با رویکرد اسنادی به‌صورت توصیفی-تحلیلی و با استفاده از اسناد و مدارک آرشیوی و منابع اصلی نوشته شده‌است. یافته‌ها و نتیجه‌گیری: یافته‌ها نشان می‌دهد که مهردار آستانه جایگاهی پایین‌تر و محدودتر از مهردار تشکیلات دیوانی دربار داشته‌است. مهردار اغلب از رجال بانفوذ خراسان و مشهد –دارای پایگاه اجتماعی، علمی، فرهنگی و اقتصادی بالا- انتخاب می‌شد و اثر مهرش بر اسناد -به‌ویژه در دورۀ قاجار- تصدیق و تأییدی مطمئن بر مضمون اسناد آستان قدس محسوب می‌شد. علاوه‌براین، مهردار مسئول نگهداری مهرهای آستانه نیز بود. انتصاب مهردار و اعطای لقب به او در دورۀ صفوی از سوی دربار و در دورۀ قاجار توسط متولی آستانه انجام می‌شد.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

بررسی سیر تحول طلاکاری قرآن‌های موزۀ آستان قدس رضوی از ابتدا تا دورۀ قاجار

قرآن کریم پراهمیت‌ترین متن اسلامی است که همواره از ابتدای دورۀ اسلامی تاکنون اقوام مختلف جهان اسلام از جمله ایرانیان را بر آن داشته که بالاترین هنر خود را در آراستن آن به کار گیرند. هنرمندان ایرانی پس از اسلام هر ورق قرآن را با استفاده از طلا تبدیل به اثری نفیس در نهایت زیبایی کرده‌اند. هدف از انجام این پژوهش مشخص نمودن روند تزئین قرآن‌ها با طلا بوده و این پرسش مطرح است که در طی قرون اسلامی میز...

full text

منصب تولیت و عوامل مؤثر بر عملکرد متولیان آستان قدس رضوی در عصر قاجار

چکیده آستان قدس رضوی به عنوان یک قطب مذهبی مهم در مطالعات تاریخ ایران و تاریخ محلی خراسان جایگاه ویژهای دارد. در ساختار تشکیلاتی این نهادمذهبی، منصب تولیت بالاترین مقام به شمار میآید. در کنار این منصب، مناصب دیگری چون نایبالتولیه، قائم مقام التولیه و ناظرآستانه وجود دارد که صاحبان این مناصب، کارگزاران اصلی آستانهاند. آنچه مقرر است در این مقاله، با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر اسناد و د...

full text

منصب تولیت و عوامل مؤثر بر عملکرد متولیان آستان قدس رضوی در عصر قاجار

full text

نقد کتاب "گزیدۀ اسناد، فرمان‌ها و رقم‌های آستان قدس رضوی از دورۀ صفویه تا قاجاریه"

full text

چگونگی تشخیص آزمایشگاهی نوع کاغذ نسخه های موجود در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی، تا دوره صفوی

full text

جایگاه اجتماعی طریقت قادریه از پیدایش تا پایان دورۀ صفوی

سلسلۀ صوفیانۀ قادری بعد از تأسیس در نیمۀ دوم قرن ششم هجری، از معروف‌ترین طرایق صوفیانه شد و فضای اجتماعیِ بخش قابل‎توجهی از جامعه را تحت‎تأثیر آموزه‌های اجتماعی ـ فرهنگی خود قرار داد. روند رو به‎ گسترش این طریقت در ابعاد اجتماعی، تا قرن نهم هجری در ایران و حتی کشورهایی چون هند ادامه یافت؛ اما، با ترویج مذهب تشیع در ایران روند محوشدن این طریقت از ساختار اجتماعی و فرهنگی رقم خورد. در مقالة حاضر ا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}

Journal title

گنجینه اسناد

volume 28 issue 3

pages 6- 30

publication date 2018-11-22

unfollow

{@ msg @}

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

آستان قدس رضوی مهردار تاریخچه اسناد مشاغل تشکیلات اداری

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com